اکثر مادران میدانند که شیردهی برای نوزادان بسیار مفید است و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن آنها میشود. اما شیردهی علاوه بر نوزادان، اثرات مثبت زیادی بر مادران دارد که شاید کمتر به آن توجه شده باشد. البته برخی افراد نیز هستند که معتقدند شیردهی برای مادر ضرر دارد و باعث بروز مشکلاتی همچون پوکی استخوان، کمبود کلسیم و ... میشود. این افراد تصور میکنند که مادری که به نوزاد خود شیر میدهد برای بزرگ و قوی شدن نوزاد، از خود مایه گذاشته و فداکاری میکند؛ اما در واقع چنین نیست. پژوهشهای صورت گرفته نشان میدهد که شیردهی باعث سلامتی مادران میشود و آنها را از ابتلا به بیماریهای مختلف مصون میکند.
برخی اثرات مثبت شیردهی بر سلامت مادران شامل موارد زیر است:
کاهش خونریزی پس از زایمان
شیردهی در ساعات اولیه بعد از زایمان باعث کاهش خونریزی و بازگشت سریع تر رحم به حالت طبیعی آن میشود. در واقع مکیدن نوزاد باعث تحریک ترشح هورمون اکسی توسین از هیپوفیز شده، که این هورمون علاوه بر تحریک ترشح شیر، باعث بروز انقباضاتی در رحم میشود؛ این انقباضات از خونریزی جلوگیری کرده و باعث میشوند رحم به شکل قبل از بارداری بازگردد.
به تاخیر افتادن عادت ماهانه
شیردهی باعث میشود که عادت ماهانه بعد از زایمان به تاخیر افتاده و مادران دیرتر پریود شوند، این امر باعث ذخیره آهن بیشتر در بدن میشود و از بروز کم خونی بعد از زایمان جلوگیری میکند.
برقراری پیوند بهتر با فرزند
شیردهی باعث ترشح هورمون اکسی توسین میشود، این هورمون، هورمون عشق نام دارد و باعث احساس آرامش و عشق در مادر میشود. بنابراین مادرانی که شیردهی منظم دارند پیوند بهتری با فرزند خود دارند و عاشق او میشوند.
افزایش کیفیت خواب
آرامش ناشی از شیردهی باعث میشود مادر خواب بهتری داشته باشد، برای همین توصیه میشود هر گاه نوزاد خوابید، مادر نیز استراحت کند. براساس پژوهش صورت گرفته، بالا بودن میزان چربی شیر مادر، اکسی توسین، پرولاکتین، ملاتونین و کوله سیستوکینین باعث میشود مادر و نوزاد خواب بهتری داشته باشند.
کاهش وزن
یکی از شناخته شده ترین آثار شیردهی بر مادران کاهش وزن است. اما براساس مطالعات صورت گرفته، این مورد برای تمام مادران صادق نیست، در برخی از مطالعات فرقی بین میزان کاهش وزن مادران شیرده و مادرانی که از شیرخشک استفاده میکردند، مشاهده نشد. اما برخی از پژوهشها بیان میکند که تولید شیر بین 200-500 کالری در روز از مادر میگیرد، که این میزان کالری سوزی با یک ساعت دوچرخه سواری برابر است، به همین دلیل شیردهی باعث کاهش وزن میشود.
کاهش خطر افسردگی پس از زایمان
همانطور که ذکر شد، شیردهی باعث ترشح هورمون عشق یا اکسی توسین میشود؛ این هورمون باعث احساس آرامش مادر میشود. بر اساس مطالعات صورت گرفته، مادرانی که به نوزاد خود شیر نمیدهند، بیشتر از مادران شیرده، دچار افسردگی بعد از زایمان میشوند. از سوی دیگر، تماس پوستی با نوزاد در هنگام شیردهی، به کاهش افسردگی بعد از زایمان کمک میکند.
افزایش دهنده اعتماد به نفس
شیردهی باعث احساس رضایت روانی مادران میشود که قادرند با شیر خود نوزادشان را سیر کنند و این امر باعث افزایش اعتماد به نفس آنها میشود.
افزایش آرامش
هورمون اکسی توسین و پرولاکتین که در شیردهی تولید میشوند، باعث حفظ آرامش مادران شیرده میشوند. براساس مطالعه صورت گرفته، شیردهی به طور میانگین باعث کاهش 12 درصدی فشار خون در مادران میشود.
کاهش فشار خون
همانطور که ذکر شد، شیردهی اثرات مثبتی بر فشارخون دارد و باعث کاهش احتمال ابتلا به فشار خون بالا میشود.
کاهش خطر ابتلا به دیابت
براساس تحقیقات صورت گرفته، شیردهی باعث بهبود علائم تحمل گلوکز و بهبود حساسیت به انسولین میشود. براساس این تحقیقات، شیردهی باعث کاهش 25 تا 47 درصدی احتمال ابتلا به دیابت میشود. همچنین براساس مطالعه دیگری، احتمال ابتلا به دیابت یا پیش دیابت در مادرانی که مبتلا به دیابت بارداری بودند و حداقل 12 ماه به فرزند خود شیر دادند، به نسبت مادرانی که سه ماه یا کمتر شیردهی داشتند، کمتر است.
شیردهی علت بروز پوکی استخوان نیست
شاید این مورد باعث تعجب شما شود، اما براساس مطالعات جدید شیردهی باعث پوکی استخوان نمیشود. در واقع، با وجود اینکه بدن برای تولید شیر به کلسیم نیاز دارد و آن را از استخوانهای مادر میگیرد، اما کلسیم مورد نیاز برای بازسازی خود را، بعد از دوران شیردهی، حتی با داشتن تغذیه معمولی، دریافت و ذخیره میکند، بنابراین کمبود کلسیم بدن برطرف میشود.
کاهش احتمال بروز بیماریهای قلبی
براساس مطالعات صورت گرفته، شیردهی باعث کاهش ریسک بروز سکته و بیماری قلبی-عروقی میشود. در واقع شیردهی به مدت 6 ماه، باعث کاهش چشمگیر احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی میشود.
کاهش احتمال ابتلا به سرطان
پژوهشگران معتقدند که شیردهی باعث کاهش تولید استروژن و در نتیجه کاهش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان، دهانه رحم و پستان میشود.
برخی اثرات مثبت شیردهی بر سلامت مادران شامل موارد زیر است:
کاهش خونریزی پس از زایمان
شیردهی در ساعات اولیه بعد از زایمان باعث کاهش خونریزی و بازگشت سریع تر رحم به حالت طبیعی آن میشود. در واقع مکیدن نوزاد باعث تحریک ترشح هورمون اکسی توسین از هیپوفیز شده، که این هورمون علاوه بر تحریک ترشح شیر، باعث بروز انقباضاتی در رحم میشود؛ این انقباضات از خونریزی جلوگیری کرده و باعث میشوند رحم به شکل قبل از بارداری بازگردد.
به تاخیر افتادن عادت ماهانه
شیردهی باعث میشود که عادت ماهانه بعد از زایمان به تاخیر افتاده و مادران دیرتر پریود شوند، این امر باعث ذخیره آهن بیشتر در بدن میشود و از بروز کم خونی بعد از زایمان جلوگیری میکند.
برقراری پیوند بهتر با فرزند
شیردهی باعث ترشح هورمون اکسی توسین میشود، این هورمون، هورمون عشق نام دارد و باعث احساس آرامش و عشق در مادر میشود. بنابراین مادرانی که شیردهی منظم دارند پیوند بهتری با فرزند خود دارند و عاشق او میشوند.
افزایش کیفیت خواب
آرامش ناشی از شیردهی باعث میشود مادر خواب بهتری داشته باشد، برای همین توصیه میشود هر گاه نوزاد خوابید، مادر نیز استراحت کند. براساس پژوهش صورت گرفته، بالا بودن میزان چربی شیر مادر، اکسی توسین، پرولاکتین، ملاتونین و کوله سیستوکینین باعث میشود مادر و نوزاد خواب بهتری داشته باشند.
کاهش وزن
یکی از شناخته شده ترین آثار شیردهی بر مادران کاهش وزن است. اما براساس مطالعات صورت گرفته، این مورد برای تمام مادران صادق نیست، در برخی از مطالعات فرقی بین میزان کاهش وزن مادران شیرده و مادرانی که از شیرخشک استفاده میکردند، مشاهده نشد. اما برخی از پژوهشها بیان میکند که تولید شیر بین 200-500 کالری در روز از مادر میگیرد، که این میزان کالری سوزی با یک ساعت دوچرخه سواری برابر است، به همین دلیل شیردهی باعث کاهش وزن میشود.
کاهش خطر افسردگی پس از زایمان
همانطور که ذکر شد، شیردهی باعث ترشح هورمون عشق یا اکسی توسین میشود؛ این هورمون باعث احساس آرامش مادر میشود. بر اساس مطالعات صورت گرفته، مادرانی که به نوزاد خود شیر نمیدهند، بیشتر از مادران شیرده، دچار افسردگی بعد از زایمان میشوند. از سوی دیگر، تماس پوستی با نوزاد در هنگام شیردهی، به کاهش افسردگی بعد از زایمان کمک میکند.
افزایش دهنده اعتماد به نفس
شیردهی باعث احساس رضایت روانی مادران میشود که قادرند با شیر خود نوزادشان را سیر کنند و این امر باعث افزایش اعتماد به نفس آنها میشود.
افزایش آرامش
هورمون اکسی توسین و پرولاکتین که در شیردهی تولید میشوند، باعث حفظ آرامش مادران شیرده میشوند. براساس مطالعه صورت گرفته، شیردهی به طور میانگین باعث کاهش 12 درصدی فشار خون در مادران میشود.
کاهش فشار خون
همانطور که ذکر شد، شیردهی اثرات مثبتی بر فشارخون دارد و باعث کاهش احتمال ابتلا به فشار خون بالا میشود.
کاهش خطر ابتلا به دیابت
براساس تحقیقات صورت گرفته، شیردهی باعث بهبود علائم تحمل گلوکز و بهبود حساسیت به انسولین میشود. براساس این تحقیقات، شیردهی باعث کاهش 25 تا 47 درصدی احتمال ابتلا به دیابت میشود. همچنین براساس مطالعه دیگری، احتمال ابتلا به دیابت یا پیش دیابت در مادرانی که مبتلا به دیابت بارداری بودند و حداقل 12 ماه به فرزند خود شیر دادند، به نسبت مادرانی که سه ماه یا کمتر شیردهی داشتند، کمتر است.
شیردهی علت بروز پوکی استخوان نیست
شاید این مورد باعث تعجب شما شود، اما براساس مطالعات جدید شیردهی باعث پوکی استخوان نمیشود. در واقع، با وجود اینکه بدن برای تولید شیر به کلسیم نیاز دارد و آن را از استخوانهای مادر میگیرد، اما کلسیم مورد نیاز برای بازسازی خود را، بعد از دوران شیردهی، حتی با داشتن تغذیه معمولی، دریافت و ذخیره میکند، بنابراین کمبود کلسیم بدن برطرف میشود.
کاهش احتمال بروز بیماریهای قلبی
براساس مطالعات صورت گرفته، شیردهی باعث کاهش ریسک بروز سکته و بیماری قلبی-عروقی میشود. در واقع شیردهی به مدت 6 ماه، باعث کاهش چشمگیر احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی میشود.
کاهش احتمال ابتلا به سرطان
پژوهشگران معتقدند که شیردهی باعث کاهش تولید استروژن و در نتیجه کاهش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان، دهانه رحم و پستان میشود.
جهت دریافت نوبت و مراجعه حضوری به
پرسش و پاسخها (3 پرسش)
مامان مريم
خيلي مفيد بود كلي اطلاعاتمون اضافه شد مرسي از توضيح جامع و كاملتون 🙏🌺
۸ شهریور ۰۱ - ۰۷:۴۵پاسخ پزشک
با سلام؛ ممنون از لطف و همراهیتون.
مادر دو فرشته
عالی وروان و مفید بود، ممنون از زحمات شما، امیدوارم تحقیقات بیشتری در زگاین زمینه انجام بشه چون اطلاعات نادرست در این باره زیاده اجرکم عندالله
۳۰ فروردین ۰۱ - ۱۹:۳۹پاسخ پزشک
با سلام؛ سپاس از همراهیتون.
ناشناس
سلام بسیار عالی و مفید و کاربردی متشکرم خانم دکتر عزیز
۱۴ اسفند ۰۰ - ۱۰:۵۸پاسخ پزشک
با سلام؛ ممنون از لطف و همراهیتون.