سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) از شایع‌ترین اختلالات غدد درون‌ریز (آندوکرینوپاتی) در زنان و شایع‌ترین علت نازایی ناشی از عدم تخمک‌گذاری می‌باشد. تنبلی تخمدان وضعیتی است که باعث بی نظمی دوران عادت ماهانه، جوش‌های چرکی (آکنه)، پوست چرب، رشد موهای زائد صورت و بدن یا ریزش موهای سر می‌گردد. در چنین وضعیتی حاملگی می‌تواند به سختی انجام شود. شیوع سندرم تخمدان پلی کیستیک بالا بوده و در مطالعه قند و چربی که بر روی تعدادی از زنان ساکن تهران در سن باروری انجام شد، شیوع سندرم تخمدان پلی کیستیک ۵/۸ درصد می‌باشد. اغلب زنان مبتلاء اضافه وزن دارند یا چاق هستند.
علائم ۱. خونریزی‌های نامنظم ماهیانه که می‌تواند به صورت حجم خونریزی کم یا زیاد ، فواصل نامنظم خونریزی و به طور کلی غیرقابل پیش بینی بودن سیکل ماهانه باشد. ۲. نازایی ۳. چاقی ۴. رویش موهای زائد (هیرسوتیسم) در صورت، سینه، شکم یا بالای ران‌ها ۵. آکنه به ویژه بعد از نوجوانی ۶. پوست چرب ۷. کیست‌های ریز کوچک در تخمدان ۸. آکانتوزیس نیگریکانس (ضخیم و مخملی شدن و تیره رنگی قسمت‌هایی از پوست بدن)
علت علت PCOS به طور کامل شناخته شده نیست و به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از عوامل در ابتلا به این سندرم دخیل هستند. در این بیماری بدن به هورمون انسولین که هورمون اصلی تنظیم کننده قند خون است پاسخ نمی‌دهد و قند خون بالا رفته و آکانتوزیس نیگریکانس ایجاد می‌شود. همچنین هورمون‌های آندروژن (مردانه) بیش از اندازه ترشح می‌شود که منجر به عدم تخمک گذاری و نامنظمی سیکل‌های قاعدگی و افزایش رشد موی زاید می‌شود؛ در نتیجه نامنظمی سیکل‌ها، کیست‌های ریز متعدد تخمدانی ایجاد شده و نازایی اتفاق می‌افتد.
عوارض PCOS باید توجه کنیم این بیماری روی کل بدن تاثیر می‌گذارد. مقاومت بدن به انسولین باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت می‌شود. مشکل دیگری که همراهی با PCOS دارد، سندرم متابولیک است که منجر به افزایش چربی دور کمر و شکم، چربی خون و قند خون بالا می‌شود و این عوامل در PCOS باعث افزایش احتمال بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود. هایپرپلازی اندومتر یا ضخیم شدن لایه درونی رحم (اندومتر)، در اثر نامنظمی سیکل‌های قاعدگی ایجاد شده و فرد را مستعد ابتلا به سرطان رحم می‌کند.
درمان درمان بسته به هر فرد و نوع علائمش و اینکه آیا تمایل به بارداری دارد یا نه متفاوت است. قرص‌های جلوگیری از بارداری ترکیبی مثل LD برای افرادی که تمایل به بارداری ندارند گزینه درمانی مناسبی است و باعث منظم شدن خونریزی‌ها، کاهش آکنه و بهبود هیرسوتیسم می‌شود و بدینوسیله احتمال ابتلا به سرطان رحم را کم می‌کند. در افراد چاق کاهش وزن حتی در حد ۵ تا ۷ کیلوگرم باعث ایجاد سیکل‌های منظم ماهانه می‌شود. کاهش وزن باعث بهبود تخمک گذاری و افزایش باروری، کم شدن کلسترول خون، کم شدن مقاومت به انسولین و کاهش رشد موی زاید و آکنه می‌شود. برای کمک به تخمک گذاری و درمان ناباروری از داروهای مختلف و بعضا از جراحی روی تخمدان ممکن است استفاده شود.
